خبر جدید | سرنوشت متاورس در دنیای پس از Apple Vision Pro – خداحافظی زودهنگام یا آرامش قبل از طوفان؟ | مایفون مگ

واحد خبر مایفون مگ : شرکت اپل کم‌تر از یک هفته پیش در رویداد WWDC 2023 از رده تازه‌ای در محصولات این شرکت با نام Vision Pro رونمایی کرد که با وجود آن‌که خود آن را اولین کامپیوتر فضایی اپل (Apple’s first spatial computer) می‌داند اما در عمل یک هدست واقعیت ترکیبی با امکاناتی فراتر از تمامی مدل‌های پیشین در همه برندهای فعال در این زمینه است. اپل در توصیف ویژن پرو از محدوده گسترده‌ای از توصیفات و تعابیر از جمله پیشرفته‌ترین دیوایس الکترونیکی شخصی جهان سود جست اما جای یک ترکیب کلیدی یعنی متاورس در آن خالی بود؛ دنیایی که تا همین یک سال از آن با عنوان اتفاق بزرگ بعدی یاد می‌شد و فاصله گرفتن اپل از این مفهوم شاید آینده متفاوتی را برای آن رقم بزند.

متاورس، دنیای فانتزی و خیال‌انگیزی‌ست که در آن به‌جای انسان‌های واقعی آواتارهای دیجیتالی آن‌ها با هم گفت‌وگو می‌کنند، قرار ملاقات تنظیم می‌کنند، به سفر می‌روند وارد دنیای ماجراجویانه بازی‌ها می‌شوند و حتی هر روز صبح با همان ظاهر دیجیتالی سر کار می‌روند! این رویای تمام‌عیار بیش از همه در قمار میلیارد دلاری مارک زاکربرگ (Mark Zuckerberg) و تغییر نام فیس‌بوک به متا در سال 2021 نمود پیدا کرد و پس از آن شرکت‌های کوچک و بزرگ دیگری از مایکروسافت تا سونی از علائق خود برای پیوستن به این موج سخن گفتند. زاکربرگ سال گذشته در زمان رونمایی از هدست پرچمدار Meta Quest Pro با اعتقاد قلبی نسبت به موفقیت متاورس، محصول جدید متا را این‌گونه معرفی کرد: این یکی برای شماست، شما باورمندان… شمایی‌که ترجیح می‌دهید زودتر به این جمع بپیوندید تا این‌که طبق معمول دیرتر برسید.

دنیای متاورس اما (حداقل تا به امروز) با بازخورد گرم و تمام‌عیاری در بین کاربران عادی روبرو نشده و افت 21 درصدی عرضه هدست‌های AR/VR در سال 2022 درخوشبینانه‌ترین حالت از تعویق رویای متاورس سخن می‌گوید. در این میان تمامی نگاه‌ها به سمت اپل و محصول ناشناخته‌ای بود که از نگاه بسیاری از تحلیلگران قرار بود در آینده متاورس نقش محوری و تعیین‌کننده‌ای را ایفا کند.

شرکت اپل بالاخره پس از ماه‌ها انتظار هفته گذشته از نتیجه تلاش‌های هفت ساله خود در زمینه توسعه یک هدست واقعیت ترکیبی با نام Vision Pro رونمایی کرد؛ هدستی‌که با وجود برخی نقائص طراحی نسل اولی مثل باتری جداگانه متصل به آن تقریباً تمامی افرادی که شانس امتحان کردن آن را داشتند تحت تأثیر قرار داد از جمله فرانسیسکو جرونیمو (Francisco Jeronimo) یکی از تحلیلگران بخش اروپایی IDC حس خود پس از امتحان کردن ویژن پرو را این‌گونه توصیف می‌کند: «شما می‌دانید که نمایشگری در مقابل شماست اما حس آن بسیار واقعی‌ست. من هیچ‌وقت چنین حسی را پیش از این نداشتم.» لئو گبی (Leo Gebbie) از CCS Insight در گفتاری مشابه ضمن اشاره به برخورداری از شانس امتحان کردن چندین و چند هدست در این کلاس در طی سال‌های گذشته می‌گوید: «به‌راحتی می‌توانم بگویم که این [مدل] بهترین تجربه‌ای بوده‌است که تا به امروز داشته‌ام.»

قیمت تمام‌شده یکی از عوامل بازدارانده در حین طراحی یک محصول جدید است اما اپل از این مانع به‌راحتی عبور کرده و محصولی را معرفی کرده که روی کاغذ در اکثر مواقع عملکرد مشابه‌ای نسبت به هدست آینده متا یعنی Quest 3 دارد اما با 7 برابر قیمت بیش‌تر حتی برای وفادارترین طرفداران اپل نیز بیش از اندازه گران به‌نظر می رسد. Vision Pro اما با وجود قیمت بالا از نگاهی دیگر پیشرفته‌ترین محصول ارائه شده در این کلاس است که با ارائه 23 میلیون پیکسل روی دو صفحه‌نمایش کوچک داخلی که با دو چیپ‌ست اختصاصی اپل کنترل می‌شوند تجربه متمایزی از عکس و ویدئو را ارائه می‌کند.

فناوری واقعیت مجازی در نگاه اول بسیار فوق‌العاده به نظر می‌رسد اما در عمل با مشکل بزرگی روبروست چرا که استفاده از این هدست‌ها حتی برای کوتاه‌مدت نیز راحت نبوده و افراد معمولاً در حین استفاده از آن نشانه‌هایی از ناراحتی، گیجی و حتی بی‌قراری را بروز می‌دهند ظاهر عجیب و جدا شدن کامل از محیط اطراف نیز دیگر موارد منفی قابل ذکر در این رده به‌شمار می‌روند. در تجربه‌های فراگیرتر و پیشرفته‌تر این کلاس ممکن است حس تهوع و تلاش برای هرچه سریع‌تر خارج شدن از این وضعیت نیز به جمع مشکلات افزوده شوند. اما واقعیت مجازی در یک نگاه کلی و فارغ از تمامی مسائلی که استفاده از آن برای کاربران ایجاد می‌کند با مشکل بزرگ‌تری روبروست: خود ایده متاورس!

بدون در نظر گرفتن علاقه بیش از اندازه زاکربرگ و برخی دیگران در تبدیل ما به شخصیت‌های کارتونی برای این‌که ساعت‌های طولانی از وقت خود را به دنیای مجازی اختصاص دهیم، این ایده (به‌جز در زمینه بازی) حداقل به‌عنوان یک نظر شخصی چندان وسوسه‌کننده به‌نظر نمی‌رسد و طبق آمار و ارقام خیل عظیمی از کاربران نیز ظاهراً همین عقیده را دارند. از این رو ظاهراً برای تجربه یک فضای دیجیتال فانتزی ماندن در یک دنیای کاملاً پر نور و شفاف (یعنی همین دنیای واقعی که هم‌اکنون در آن زندگی می‌کنیم) و قرار دادن المان‌های دیجیتال روی آن گزینه مدرن‌تری به‌نظر می‌رسد. این ایده که از آن با عنوان واقعیت افزوده یا Augmented Reality یاد می‌شود همان چیزی‌ست که اپل با معرفی Vision Pro در هفته گذشته به دنبال آن بوده است.

اولین چیزی که کاربران پس از پوشیدن ویژن پرو خواهند دید نه یک دنیای دیجیتالی فانتزی بلکه همان اتاقی‌ست که تا آن لحظه در آن حضور داشتند با این تفاوت که حالا آیکون برنامه‌های اپل در آن غوطه‌ور بوده و با حرکت چشم یا دست می‌توان به آن‌ها دسترسی پیدا کرد. در این تجربه حتی اگر در حال مشاهده فیلم روی یک صفحه‌نمایش مجازی 100 اینچی باشید نیز نزدیک شدن دیگر افراد را خواهید دید. اجرای واقعیت افزوده در محصول اپل اما با دیگر نمونه‌های واقعی این کلاس مثل HoloLens مایکروسافت متفاوت بوده و به‌جای آن فضای پیش روی شما مستقیماً از خلال شیشه شفاف عینک نمایان شود، این دوربین‌های جلوی هدست هستند که تصویر نمای روبرو را روی صفحه‌نمایش‌های داخلی به‌نمایش می‌گذارند.

تیم کوک مدیرعامل اپل در روز معرفی ویژن پرو از واقعیت افزوده به‌عنوان یک تکنولوژی عمیق یاد کرد و اولین محصول اپل در این کلاس را تنها آغاز یک سفر نامید که هر دو از قصد اپل برای سرمایه‌گذاری گسترده در این کلاس و ادامه این تجربه برای سال‌های آینده حکایت دارند. بدین‌ترتیب با وجود آن‌که به‌احتمال قریب به یقین همین محصول 3,499 دلاری نیز فروش بسیار بالایی را در ابتدای سال آینده تجربه خواهد کرد اما در نسل‌های بعدی با ایجاد تغییرات گسترده در امکانات و قیمت تمام‌شده طیف گسترده‌تری از کاربران به آن جذب خواهند شد.

مقبولیت و موفقیت ویژن پرو در ارائه محصولی قابل‌قبول‌تر و پیشرفته‌تر نسبت به نسل‌های پیش از آن، احتمالاً از فریبندگی و جذابیت آن‌چه امروز به‌نام واقعیت مجازی یا VR می‌شناسیم خواهد کاست و دنیای لرزان متاورس و شرایط مالی پر مخاطره آن نیز احتمالاً از تبعات این رویداد برکنار نخواهد ماند تا جایی‌که برخی از کارشناسان حتی از احتمال منسوخ شدن متاورس در سایه موفقیت راه‌کار اپل در طی سال‌های آینده سخن می‌گویند. سرنوشت دنیای واقعیت افزوده البته لزوما در دست‌های اپل مقدر نشده و فرصت تطبیق با شرایط جدید در اختیار دیگر بازیگران این عرصه (حداقل تا زمان به‌بازار آمدن نسخه ارزان‌قیمت‌تری از ویژن پرو) نیز قرار گرفته است.

این فرصت اما بیش از هر چیز نیازمند تغییر دیدگاه و رویکرد مدیران دنیای فناوری‌ست که در طی یکی دو دهه گذشته تجربه‌های اغلب ناموفقی را با مقاومت در برابر تصمیمات جریان‌ساز اپل به‌نمایش گذاشته‌اند؛ از جمله این موارد می‌توان به اظهارنظر جنجالی استیو بالمر مدیرعامل وقت مایکروسافت در زمان معرفی نسل اول آیفون اشاره کرد که قیمت 500 دلاری آیفون را عاملی برای شکست آن تلقی می‌کرد. مارک زاکربرگ مدیرعامل شرکت متا به‌عنوان اصلی‌ترین رقیب اپل در این کلاس نیز حالا در اظهارنظری آشنا ضمن اشاره به قیمت بسیار پایین‌تر Quest 3 در مقایسه با Vision Pro این قیمت پایین‌تر را عاملی برای برتری متا و دسترسی طیف گسترده‌تری از کاربران به آن دانسته است. از دیدگاهی دیگر برخی از صاحب‌نظران از امکان توجه عمومی به این عرصه و موفقیت و اوج‌گیری مجدد متاورس در صورت بهره‌گیری از فرصت ایجاد شده سخن می‌گویند. گذر زمان بی‌شک بسیاری از ابهامات امروزی پیرامون احتمال موفقیت اپل در این حوزه و سرنوشت متاورس را پاسخ خواهد گفت اما تا آن زمان با نیم‌نگاهی به رویه چند سال گذشته اپل در ایجاد تغییرات بزرگ و جریان‌ساز، پیش‌بینی ضررهای مالی برای رقبا یا حتی خروج آن‌ها از بازار در صورت نپیوستن به این موج از یک سو و یا بهره‌برداری از آن برای برپایی یک کسب و کار کاملاً موفق و سودمند چندان دور از ذهن به‌نظر نمی‌رسد.